Położenie fizjograficzne i klimatyczne

Według regionalizacji fizyczno-geograficznej gmina zlokalizowana jest w prowincji Niziny Środkowopolskiej, podprowincji Pojezierza Południowo Bałtyckiego, w makroregionie Pojezierza Wielkopolskiego na pograniczu krain: Pojezierza Gnieźnieńskiego (315.54) i Pojezierza Chodzieskiego (315.53) w trzech subregionach morfologicznych: Równina Wągrowiecka, Pagórki Poznańskie, Równina Gnieźnieńska.

Warunki klimatyczne panujące na terenie gminy należą do umiarkowanych i w dużej mierze uwarunkowane są wpływami mas powietrza morskiego oraz kontynentalnego. Masy powietrza morskiego pochodzą głównie z nad oceanu Atlantyckiego. Powietrze kontynentalne pochodzi przede wszystkim znad Europy Wschodniej oraz z nad Azji. Według regionalizacji klimatycznej R. Gumińskiego Miasto i Gmina Skoki położona jest w obrębie Dzielnicy Środkowej. Kraina ta charakteryzuje się stosunkowo korzystnymi warunkami klimatycznymi. Amplitudy temperatury są tutaj mniejsze niż przeciętne w Polsce, wiosny i lata są wczesne i długie, zimy łagodne i krótkie z nietrwałą pokrywą śnieżną, zalegającą od 38 do 60 dni. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210 – 220 dni. Charakterystyczna dla tej strefy jest także dość duża liczba dni pochmurnych około 120 – 140 dni w roku. Przeważającymi wiatrami na terenie gminy są wiatry zachodnie (ich udział wynosi blisko 45 %) i północno-zachodnie w lecie, a w zimie zachodnie i południowo-zachodnie. Zimą i wiosną zwiększa się udział wiatrów wschodnich, natomiast latem i jesienią wzrasta odsetek cisz, które stanowią wówczas około 10 – 13 % ogółu wiatrów. Na terenie gminy najlepiej przewietrzane są obszary wysoczyznowe, natomiast dłuższe stagnowanie chłodnych mas powietrza dotyczy obniżeń z torfowiskami oraz doliny rzeczne. Wraz ze wzrostem prędkości wiatrów nasila się wiele procesów atmosferycznych, które wpływają na warunki bioklimatyczne, czyli między innymi procesy wentylacyjne, zwiększenie ochłodzenia, usuwanie zanieczyszczeń atmosferycznych oraz pary wodnej. Samoczynne oczyszczenie atmosfery powodują ruchy powietrza o prędkości co najmniej 3 m/s.

Na obszarze gminy Skoki najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą 18⁰C – 19⁰C, najchłodniejszym styczeń -1,6 ⁰C do +3,8⁰C. Charakterystyczne dla tego obszaru są jedne z najniższych w Polsce opady, sumy roczne wahają się w przedziale od 500 – 550 mm. Najwyższe opady w ciągu roku, odnotowywane są w miesiącach letnich, najniższe w miesiącach zimowych od stycznia do marca.

W warunkach klimatu lokalnego obserwuje się pewne różnice pomiędzy użytkowanymi rolniczo obszarami wysoczyzny morenowej a wilgotnymi, zajętymi przez użytki zielone i zadrzewienia oraz dolinami rzek. Te pierwsze charakteryzują się dobrymi warunkami termicznymi, równomiernym nasłonecznieniem, małą wilgotnością powietrza i dobrym przewietrzaniem. Mniej korzystnymi lub nawet niekorzystnymi warunkami termiczno-wilgotnościowymi, częstym występowaniem mgieł, zastoisk chłodnego powietrza i inwersji temperatur oraz zdecydowanie ukierunkowanym przewietrzaniem wyróżniają się dna większych obniżeń dolinnych. Specyficzne warunki klimatu lokalnego mają rozległe tereny leśne. Lasy charakteryzują się na ogół dobrymi warunkami termiczno-wilgotnościowymi o zmniejszonych wahaniach dobowych, jednak z gorszymi warunkami solarnymi (zacienienie). Są to jednak tereny o wzbogaconym składzie fizyko-chemicznym powietrza w tlen, ozon, olejki eteryczne (fitoncydy) oraz inne substancje śladowe podnoszące komfort bioklimatyczny.

Rzeźba terenu

Krajobraz Gminy Skoki jest urozmaicony co zawdzięczamy długotrwałemu działaniu lodowców. Północna część gminy należy do Równiny Wągrowieckiej która jest porozcinana rynnami glacjalnymi jezior, powierzchnia jej wyniesiona jest na 82-105 m npm. Zachodnia i południowa część gminy znajduje się w obrębie Pagórków Poznańskich, rzeźba powierzchni terenu jest bardzo urozmaicona, liczne są wzniesienia, poprzedzielane obniżeniami często zatorfionymi lub zajętymi przez jeziora (jez. Włókna, jez. Brzeźno). W części środkowej obszar ten jest przecięty przez wyraźnie zaznaczającą się rynnę glacjalną jezior. Południowo-wschodnia część gminy wchodzi w skład Równiny Gnieźnieńskiej wyniesionej na wysokość 96-115 m npm, rozciętej rynną glacjalną w której dnie płynie rzeka Mała Wełna.

Rzeźba terenu wpływa na atrakcyjność gminy. Najbardziej charakterystyczne są rozcięcia wysoczyzny licznymi rynnami jeziornymi oraz malowniczą doliną rzeki Małej Wełny. Ponadto zbocza rynien i dolin są często strome o spadkach dochodzących do kilkunastu procent (jez. Budziszewskie).
Na terenie Miasta i Gminy Skoki do działalności przeobrażających teren, należą przede wszystkim intensywne użytkowanie rolnicze oraz kopalnie odkrywkowe surowców naturalnych.
Użytkowanie rolnicze niesie mniejsze zagrożenie, niż eksploatacja surowców kopalnych. Łatwiejsza do realizacji jest również rekultywacja terenów rolniczych, gdzie najczęściej stosowaną metodą jest zalesianie słabych gruntów.

Eksploatacja kruszyw prowadzona na terenie Niedźwiedzin, przyczynia się do znacznych zmiany w przypowierzchniowej warstwie skorupy ziemskiej, między innymi w postaci znacznych obszarów wyłączonych z użytkowania, hałd oraz wyrobisk.
Prace rekultywacyjne po zakończonej eksploatacji powinny być przeprowadzone zgodnie z projektem ich rekultywacji, w kierunku rolno leśnym z pozostawieniem kilku niewielkich zbiorników wodnych (oczek wodnych).

Budowa geologiczna

Budowa geologiczna gminy jest dobrze udokumentowana. Głębokie podłoże tworzy tzw. platforma paleozoiczna, na której spoczywa późniejsza pokrywa skał osadowych, zbudowana m.in. z piaskowców, margli i wapieni triasu, jury oraz kredy. Na utworach mezozoicznych zalega seria osadów trzeciorzędowych: miocen i pliocen, o miąższości od kilku do 220 m.

W górnej części osadów trzeciorzędowych występuje około 50m warstwa utworów polodowcowych czwartorzędu. Utwory trzeciorzędowe to głównie piaski, węgle brunatne i iły formacji burowęglowej przykryte 20-30 m warstwą pstrych iłów poznańskich. Nad utworami trzeciorzędowymi zalegają osady rzeczne doliny kopalnej związane z interglacjałem mazowieckim, tzw. Wielkopolskiej Doliny Kopalnej. Zbiornik Wielkopolskiej Doliny Kopalnej jest zasobny w wodę. Utwory wodonośne zbiornika stanowią piaski o różnym uziarnieniu i żwiry, związane z interglacjałem mazowieckim oraz osady fluwioglacjalne zlodowacenia środkowopolskiego. Górną strefą drenażu wód Wielkopolskiej Doliny Kopalnej jest rzeka Warta.

Utwory czwartorzędowe zbudowane są głównie z glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego. W ich podłożu występuje lokalnie kilkumetrowa warstwa piaszczystożwirowa. W kilkumetrowej strefie przypowierzchniowej występują gliny zwałowe moreny dennej, piaski sandrów i dolin oraz zróżnicowane litologicznie utwory moren czołowych i innych form polodowcowych. Na przeważającym obszarze Puszczy Zielonka występują pokrywy piasków sandrowych, zalegających na podłożu glin zwałowych.

Na terenie gminy Skoki surowce mineralne w ilościach umożliwiających przemysłową eksploatację występują jedynie na obszarze Sławicy – Niedźwiedzin i jest tam prowadzona eksploatacja na skalę przemysłową. Obecnie znajdują się tam dwie kopalnie kruszywa mineralnego Zakład górniczy Niedzwiedziny eksploatowany jest przez Przedsiębiorstwo KRUSZGEO Wielkopolskie Kopalnie Spółka z o.o. z siedzibą w Poznaniu przy ul. Grunwaldzkiej 21 i zakład górniczy Niedzwiedziny DH eksploatowany przez przedsiębiorstwo DANFO z siedzibą w Poznaniu przy ul. Owidiusza 28/4.