Solo na rowerze z Cystersami

Szlak ma kształt pętli, liczy 143 km i jest oznakowany oficjalnym logo Szlaku Cysterskiego w Polsce.

Wytyczona trasa łączy obiekty i miejsca historycznie związane z pobytem Cystersów w północnej części wielkopolskiej ziemi (od pocz. XII w.).

Najciekawsze miejsca na trasie związane z Cystersami i inne atrakcyjne krajobrazowo, ciekawe historycznie…:

• Antoniewo – kompleks ciekawych architektonicznie budynków z pocz. XX w. (Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy),
• Bracholin – wiatrak typu holender z 2 poł. XIX w., jezioro Bracholińskie z zachowaną awifauną i florą charakterystyczną dla pierwotnego osadnictwa grodowego i klasztornego,
• Budziejewko – kościół św. Wojciecha, kamień Św. Wojciecha – zabytek przyrody (głaz narzutowy),
• Budziejewo – dwór z poł. XIX w.,
• Dąbrówka Kościelna – Sanktuarium Maryjne Matki Bożej Pocieszenia, Dąb Papieski,
• Jagniewice – dwór z XIX w.,
• Lechlin – kościół św. Stanisława, eklektyczny dwór z parkiem krajobrazowym,
• Łekno – częściowo zachowany układ urbanistyczny z XVI w., studnia Weroniki na Rynku, kościół śś. Piotra i Pawła, grodzisko stożkowate, stanowisko Ł3 tzw. „Klasztorek” (wykopaliska archeologiczne),
• Mieścisko – kościół św. Michała,
• Owińska – kościół św. Jana Chrzciciela i klasztor pocysterski, kościół św. Mikołaja, Pałac rodziny von Treskow, Dąb Bartek, punkt IT,
• Pawłowo Skockie – pałac z końca XIX w. z parkiem krajobrazowym,
• Popowo Kościelne – drewniany kościół Zwiastowania NMP, przy kościele zespół 9 kapliczek,
• Poznań – kościół św. Jana Jerozolimskiego, początek CSR,
• Raczkowo – drewniany kościół Wszystkich Świętych i drewniana dzwonnica,
• Rejowiec – drewniany kościół Serca Pana Jezusa i drewniana dzwonnica,
• Rościnno – pałac eklektyczny (Dom Rekolekcyjny Archidiecezji Poznańskiej) z parkiem krajobrazowym, trzy aleje wychodzące ze wsi: dębowa, kasztanowa i lipowa,
• Skoki – szachulcowy kościół św. Mikołaja; neogotycki, poewangelicki kościół śś. Piotra i Pawła, eklektyczny dwór z parkiem krajobrazowym,
• Swarzędz – jezioro Swarzędzkie,
• Tarnowo Pałuckie – drewniany kościół Św. Mikołaja
• Wągrowiec – kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor pocysterski, Opatówka (Muzeum Regionalne), kościół farny Św. Jakuba Apostoła i drewniana dzwonnica, pomnik ks. Jakuba Wujka, bifurkacja,
• Wiatrowo – pałac z 2 poł. XVIII w. z parkiem krajobrazowym,
• Wierzenica – drewniany kościół św. Mikołaja,
• Wierzonka – groby rodziny von Treskow,
• Zielonka – arboretum, początek ścieżki dydaktycznej „Zbiorowiska roślinne wokół Puszczy Zielonka”.

UWAGA Zdjęcia poniżej mają już więcej niż 10 lat, wiec pewne detale mogły się zmienić. 
Przez gminę Skoki szlak przebiega ponad 40 km, wiedzie dwoma odnogami z Dąbrówki Kościelnej.

Pierwsza odnoga prowadzi nas w kierunku Niedźwiedzin. Towarzyszą nam niebieskie znaki Dużego Pierścienia Rowerowego wokół Puszczy Zielonka, zwanego w skrócie „DePeeRem”. Wjeżdżamy do lasu. Po dwóch kilometrach to wznoszącej się, to opadającej i miejscami piaszczystej drogi leśnej, skręcamy w lewo i po chwili w prawo. Wesoły młodnik sosnowy, poprzetykany tu i ówdzie pojedynczymi brzozami ustępuje po pewnym czasie polom.

Opuszczamy teren Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka. Coraz bardziej piaszczysta droga doprowadza nas jak po sznurku do Niedźwiedzin, wsi z metryką sięgającą 1348r., z pozostałościami dawnego rozplanowania przestrzennego. Po dojechaniu do poprzecznej drogi gruntowej skręcamy w lewo, po chwili, na głównym skrzyżowaniu dróg we wsi (duży kamień pomalowany na biało), ponownie w lewo. Po chwili skręcamy w prawo, w wyboistą drogę gruntową, zgodnie z drogowskazem na Rejowiec. Po lewej zostawiamy szosę, prowadzącą w kierunku Skoków.

Nasz szlak prowadzi teraz wraz ze znakami szlaku łącznikowego Puszczy Zielonki nr 9. Wkrótce testujemy naszą formę na stromym, 200-metrowym, piaszczystym podjeździe. Gdy 600 m dalej z lewej dochodzi do naszego szlaku droga, jej nawierzchnia znacznie się polepsza. Niedługo potem przecinamy tory kolejowe, na których odbywa się ruch towarowy i wjeżdżamy do Rejowca, zwanego niekiedy Poznańskim.

W Rejowcu po lewej stronie możemy przystanąć na chwilę odpoczynku na miejscu postojowym w cieniu okazałego drzewa obok figury Serca Jezusowego.

Kontynuując drogę po dotarciu do poprzecznej drogi asfaltowej skręcamy w lewo i zatrzymujemy się przy doskonale widocznym po prawej drewnianym modrzewiowym kościele. Dawny kalwiński zbór powstał dzięki staraniom podkomorzego Andrzeja Reja, wnuka Mikołaja Reja z Nagłowic już w 1626 roku z drewna modrzewiowego. W 1820 r. został przejęty przez ewangelików i odnowiony. Od 1945 r. należy do katolików i nosi wezwanie Najświętszego Serca Pana Jezusa.

Warto zajrzeć do środka – oprócz barokowego ołtarza i oryginalnych balkonów w kruchcie znajdziemy blaszane tablice herbowe szlachty wyznania kalwińskiego, głównie z XVII w. Nieopodal świątyni stoi drewniana dzwonnica z 1820 r. o konstrukcji słupkowej. Kościół w Rejowcu jest jednym z elementów Szlaku Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka.

W południowo-wschodniej części Rejowca znajdują się pozostałości folwarku. Na cmentarzu na przeciwnym końcu wsi rosną okazałe sosny (obwód do 220 cm). Na południowy wschód od wsi mieści się duży skład produktów naftowych należący do Operatora Logistycznego Paliw Płynnych Baza nr 4. Tymczasem my wracamy na szosę. 100 metrów za kościołem, a dokładniej za budynkiem miejscowej podstawówki skręcamy w prawo. Po lewej mijamy tablicę informacyjną. Asfalt ustępuje nawierzchni gruntowej. Po prawej, pod numerem 26 budynek z ciekawym, piętrowym gankiem drewnianym. My skręcamy w lewo wraz ze znakami czerwonego szlaku pieszego. Mocno piaszczystą drogą opuszczamy wieś.

Po dojechaniu do ściany lasu, przy drewnianym krzyżu skręcamy w prawo. Po kolejnych 50 m wjeżdżamy do lasu. Skrzyżowanie dróg leśnych przejeżdżamy na wprost. Po kolejnych 1500 m leśnej jazdy z prawej dochodzi droga ze Stawian. Przekraczamy bezimienny strumyk. Na kolejnym rozstaju dróg skręcamy w prawo skos i lekko podjeżdżamy. Wkrótce po prawej mijamy boisko i docieramy do poprzecznej asfaltowej szosy.

Jesteśmy w Antoniewie. Zanim skręcimy w lewo i pojedziemy w kierunku Skoków, warto poświęcić trochę czasu na przyjrzenie się ciekawej architekturze Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego im. Janusza Korczaka.

Możemy się także zatrzymać obok tablicy informacyjnej na temat Antoniew.

Jeszcze lepiej zostać tu na nocleg – tym bardziej, że istnieje taka możliwość.

Przed chwilą przecięliśmy poprzeczny rowerowy szlak łącznikowy nr 9. Pojawiają się pierwsze zabudowania Skoków. Ulica Antoniewska delikatnie wznosi się, a następnie opada do przejazdu kolejowego. Zaraz za nim skręcamy w lewo, w ul. Kazimierza Wielkiego po prawej mijamy restaurację „Stary fortepian” i zatrzymujemy się przy znaku STOP. Jedziemy ostrożnie prosto w ul. Jana Pawła II, którą to w 2006 i 2007 r. biegła trasa wyścigu Tour de Pologne, najważniejszej polskiej imprezy kolarskiej. Wkrótce mijamy Plac Strażacki i wjeżdżamy na Plac Powstańców Wielkopolskich na którym znajduje się tablica z mapą turystyczną.

Ruszamy dalej prosto. Z rynku wyjeżdżamy ul. Kościelną. Po lewej widać szachulcowy kościół św. Mikołaja z 1737 r., kolejny element Szlaku Kościołów Drewnianych. Dwie niewysokie wieże są znacznie młodsze – pochodzą z 1911 r. Na zewnętrznej ścianie kościoła – tablica nagrobna Zofi i z Latalskich Rejowej z ok. 1630 r.

Dekoracja wnętrza jest przede wszystkim barokowa i rokokowa. Kościół obecnie znajduje się w kapitalnym remoncie i nie ma możliwości jego zwiedzania. Ciekawostką jest wpis w parafialnej księdze chrztów. 26 września 1831 r. pojawia się w niej nazwisko Adama Mickiewicza, który, przebywając w tym czasie w niedalekim Budziszewku, został ojcem chrzestnym Marii Tekli Łubieńskiej.

Kontynuujemy jazdę ul. Kościelną. Przekraczamy Małą Wełnę i docieramy do poprzecznej ul. Rościńskiej.
Uwaga na wzmożony ruch!

Przed nami – doskonale widoczna, późnobarokowa figura św. Jana Nepomucena z XVIII w.

Skręcamy w prawo i jedziemy w kierunku Wągrowca. Po lewej mijamy cmentarz ze zbiorową mogiłą ośmiu osób, poległych w 1939 r. Zaraz za cmentarzem ostrożnie skręcamy w lewo. Kierujemy się na Rościnno. Czeka nas miły zjazd asfaltem z widokiem na jez. Rościńskie po prawej. Mijamy drogowskazy do licznych w okolicy ośrodków wypoczynkowych. Za przesmykiem jedziemy piękną aleją lipowo – dębową. Wkrótce jesteśmy w Rościnnie.

Po lewej – dom rekolekcyjny archidiecezji gnieźnieńskiej. Mieści się on w pałacu eklektycznym z II poł. XIX w., odrestaurowanym w 1981 r. otoczony parkiem z końca XIX w. o pow. 13,7 ha z ciekawym drzewostanem, na który składają się: okazałe buki i dęby, wyjątkowo rozłożysty cis oraz klon o obw. 390 cm.

Z wsi wychodzą trzy stare aleje – dębowa (do Skoków), lipowa (do Grzybowa) oraz kasztanowcowa (do Roszkówka).

Na wysokości bramy wjazdowej do parku skręcamy w prawo, w drogę asfaltową. Po dojechaniu do poprzecznej drogi, także gruntowej – skręcamy w lewo. Mocno piaszczysta droga stopniowo wznosi się. Wkrótce wyjeżdżamy z lasu, ponownie witamy „asfaltowy dywanik”. Po lewej, w dole, widoczne jez. Lechlińskie.

Przed nami widać też kościół w Lechlinie, a na przeciwko niego tablica informacyjna o historii wsi.

Po chwili jesteśmy już we wsi. Jedziemy dalej prosto, na północ. Po lewej mijamy park krajobrazowy z pocz. XIX w. zlokalizowany obok dworu, rozciągający się aż do jeziora (zajmuje obszar ok. 4,5 ha).
Wspomniany dwór kryty jest dachem mansardowym i powstał w czasie, gdy wieś została przejęta przez Niemca z rodziny von Treskow (wieża pochodzi z 1840 r.). Obecnie został odrestaurowany przez prywatnych właścicieli i nie wiadomo jeszcze, czy będzie udostępniony do zwiedzania.

Po dotarciu do poprzecznej szosy skręcamy w lewo. Chwila zjazdu i opuszczamy ostatnie zabudowania wsi. Po dotarciu do rozstaju dróg możemy doznać lekkiej dezorientacji: Na wprost – drogowskaz na Grzybowice, w lewo na… Grzybowo! Teraz jest już chyba jasne, dlaczego warto te okolice odwiedzić jesienią…Szlak wiedzie prosto.

Jedziemy przyjemnie gładką, nową szosą w lesie. Niestety, wszystko, co dobre, szybko się kończy. Po 1800 m asfalt skręca lekko w lewo w kierunku Grzybowic, a my jedziemy na wprost, mocno piaszczystą drogą leśną w kierunku Nowego Gościńca. Droga jest coraz trudniejsza. Po dłuższej chwili po prawej mijamy stawy hodowlane. Ilość piasku, zwłaszcza w suche, letnie dni, może sprawić tutaj problem właścicielom rowerów na bardzo cienkich oponach. Gdy osiągamy skrzyżowanie dróg leśnych, skręcamy w prawo osuszając gminę Skoki.

Następnie szlak wiedzie do Wągrowca i Łekna, gdzie zatacza krąg, aby wjechać na teren naszej gminy od strony Kakulina. Po dojechaniu do poprzecznej drogi asfaltowej jedziemy prosto, drogą gruntową, zgodnie z drogowskazem na Nadmłyn. Po chwili jednak, na pierwszym skrzyżowaniu dróg gruntowych skręcamy w lewo i mocno piaszczystą drogą, wiodącą między chałupami, opuszczamy wieś.

Teraz jedziemy non-stop prosto, nigdzie nie skręcając! W ten sposób wjeżdżamy do lasu. Po dłuższej chwili docieramy do asfaltowej drogi.

Jesteśmy w Raczkowie. Po prawej znajduje się drewniany kościół p.w. Wszystkich Świętych (powstał w latach 1780-82) z wieżą zwieńczoną blaszanym barokowym hełmem powstał w latach 1780- 82.

Wewnątrz – ołtarz główny z krucyfiksem z XVII w., uważanym za cudowny.

Nieopodal kościoła – drewniana dzwonnica z 1780 r. Po przeciwnej stronie szosy – eklektyczna plebania z końca XIX w. oraz dwór z pocz. XIX w.

Kontynuując jazdę prosto mijamy zabudowania wsi, a następnie po minięciu zabudowań wiejskich skręcamy w prawo i opuszczamy Raczkowo szosą wiodącą na południe. Długim zjazdem z piękną panoramą pól i lasów docieramy do Jagniewic. Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo i opuszczamy wieś zjazdem, wiodącym w kierunku lasu. Wkrótce przekraczamy Małą Wełnę.

W dolinie po prawej – grodzisko stożkowate o średnicy ok. 80 m i wys. 5 m., z widocznymi śladami fosy i podgrodzia. Wkrótce las po lewej kończy się, a jego granicą biegnie droga gruntowa, w którą skręcamy.

Droga gruntowa po chwili spotyka się z szosą. Skręcamy w lewo i podjeżdżamy w kierunku Bliżyc. We wsi, po lewej stronie, widoczny ośrodek agroturystyczny Walentynówka. Poznać go można po charakterystycznym budynku z wieżyczkami zdobionymi flankami oraz wybiegach dla koni.

Z Bliżyc wyjeżdżamy szosą w lewo, zgodnie z drogowskazem na Wysoką. Do wsi prowadzi dość stromy zjazd.

Wkrótce nawierzchnia asfaltowa ustępuje coraz bardziej piaszczystej drodze. Im większa susza, tym trudniej będzie tutaj przejechać na rowerze na cienkich oponach, być może będzie trzeba fragmentami prowadzić jednoślad.

Po lewej mijamy pozostałości glinianych lepianek, następnie przejeżdżamy pod wiaduktem linii kolejowej. Przekraczamy dopływ Małej Wełny i wkrótce osiągamy upragnioną – zapewne – szosę (drogę wojewódzka nr 197).

Skręcamy w prawo, aby po chwili odbić w lewo, w wąską szosę, zgodnie z drogowskazem na Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka.

Jesteśmy w Pawłowie Skockim. Mijamy niewesołe szczątki PGR-u oraz zrujnowany dwór z XIX w. Otoczony jest on zdziczałym parkiem krajobrazowym, w którym rosną klony i jesiony z domieszką grabów.

Po chwili mijamy tablicę – witacz Parku Krajobrazowego Puszcza Zielonka.

Piaszczysta droga prowadzi obok leśniczówki Dzwonowo stanowiącej także gospodarstwo agroturystyczne obok którego znajduje się miejsce postojowe z zadaszeniem – własność gminy Skoki i kończy się przy drodze asfaltowej.

Droga ta wyprowadza nas z terenu gminy Skoki z powrotem do Dąbrówki Kościelnej.

Przewodnik po „Cysterskim Szlaku Rowerowym w Północnej Wielkopolsce” PDF 5 MB