Z kart historii – Budziszewice

Dzisiaj w naszym cyklu, pod wskazanym wyżej tytułem, przedstawiamy udostępnioną nam przez mieszkańca Budziszewic Zdzisława Lichotę, wykonaną w roku 1934, a więc 83 lata temu fotografię, na której napis na prezentowanej przez dzieci tablicy w zasadzie mówi wszystko.

W towarzystwie swej wychowawczyni spoglądają na nas uczennice i uczniowie narodowości polskiej i niemieckiej, a wśród nich prawdopodobnie  członkowie rodziny właściciela fotografii, uczęszczający do jednoklasowej Szkoły Powszechnej w Budziszewicach- taką nazwę wówczas nosiły polskie szkoły stopnia podstawowego.

Naszych czytelników przy okazji informujemy, że Budziszewice w tym okresie administracyjnie przynależały do Gminy Rogoźno w powiecie obornickim. Zamieszkiwała w nich po sąsiedzku ludność narodowości polskiej i niemieckiej, przy czym Polacy, min. rodziny Lichotów i Lewickich, stanowili mniejszość. Sytuacja zmieniła się po styczniu roku 1945, gdy ludność narodowości niemieckiej wyjechała do Niemiec, a jej miejsce zajęły rodziny polskie przesiedlane z utraconych przez Polskę kresów.

Przynależność administracyjna wsi uległa zmianie w roku 1954 po utworzeniu gromad, gdy Budziszewice wraz z Potrzanowem stały się częścią Gromadzkiej Rady Narodowej w Potrzanowie w powiecie wągrowieckim. Dalsza integracja Budziszewic ze Skokami nastąpiła w roku 1961 z chwilą kolejnej zmiany podziału terytorialnego kraju, w wyniku którego w miejsce 5 zlikwidowanych małych gromad powstała jedna duża z siedzibą w Skokach, która działała do 31 grudnia 1972 r. , to jest do utworzenia gmin.

Dzisiaj trudno powiedzieć o zasadach funkcjonowania tej szkoły. Nie wiemy, czy była to szkoła realizująca program nauczania pierwszej klasy, po ukończeniu której uczeń uczęszczał do szkoły w miejscowości sąsiedniej, czy też nauka w niej prowadzona była na zasadzie klas łączonych, w której nauczyciel w jednej izbie lekcyjnej w tym samym czasie prowadził lekcję z dwoma lub kilkoma rocznikami uczniów. Wygląd uczniów  raczej wskazuje, ze przynajmniej niektórzy spośród nich mają więcej niż 7 czy 8 lat. I to może świadczyć o wspomnianym drugim rozwiązaniu.

W tym miejscu, dla  orientacji czytelników czujemy się zobowiązani zasygnalizować, że na podstawie ustawy z roku 1932 w Polsce wprowadzono 7 klasowe szkolnictwo podstawowe – powszechne oraz dwustopniowe szkoły średnie. Mimo to, w praktyce zachował się podział szkół powszechnych realizujących trójstopniowy program nauczania – elementarny, wyższy i pełny, co wiązało się z istnieniem szkół od jednoklasowych (szczególnie na terenie wiejskim) do siedmioklasowych.

Szkolnictwo średnie tworzyły 4 letnie jednolite gimnazja, do których przyjmowano kandydatów po ukończeniu 6 klas szkoły podstawowej i zdaniu egzaminu wstępnego. Nauka w nich kończyła się „małą maturą’, która dawała podstawę do ubiegana się o przyjęcie do 2 letniego, kończącego się świadectwem dojrzałości, tzw. „dużą maturą”, liceum. Uzyskanie świadectwa dojrzałości dawało podstawę do ubiegania się o przyjęcie na wyższe uczelnie.

Odrębny tryb nauczania przewidziano dla przyszłych nauczycieli szkół powszechnych. Kandydat do zawodu nauczyciela musiał ukończyć zwieńczone świadectwem dojrzałości specjalne 3 letnie liceum pedagogiczne.

Ps. Jeśli ktoś z czytelników posiada wiedzę na temat wspomnianej – mieszczącej się w budynku, w którym obecnie zlokalizowano Świetlicę Wiejską – szkoły w Budziszewicach prosimy o kontakt celem podzielenia się swymi wiadomościami z naszymi czytelnikami.