Rakojady

Rakojady – niewielka, licząca 91 mieszkańców (2014) wieś położona w Gminie Skoki, w pobliżu rzeki Małej Wełny, 3 km na północny wschód od Skoków.

Etymologia nazwy występującej w dokumentach pod postacią: Rakoiady, Rekojady nie jest wyjaśniona. Można przypuszczać, że odnosi się ona do miejsca zamieszkałego przez pierwotną grupę etniczną, której głównym pożywieniem były raki, prawdopodobnie obficie występujące w wodach Małej Wełny (dawniej: Wełnianki, Sławy, Sreli). A być może jest to nazwa rodowa i ma związek z rodem Raczków, o których mówią historyczne wzmianki z 1392, kiedy to odnotowano spór Raczka z Rakojad z Przybysławem z Przysieki.

Rakojady zawsze należały do parafii pw. św. Mikołaja Biskupa w Skokach, co zostało poświadczone dokumentem erygacyjnym wydanym w 1373 przez biskupa poznańskiego Jana Doliwę V.

Na przestrzeni wieków zmieniali się właściciele wsi i przylegających do niej terenów. Dziś na podstawie dokumentów można wymienić Jana z Maszewa, który w 1436 sprzedał wieś Stanisławowi Romiei z Poklatek. W XVI i XVII wieku Rakojady należały częściowo do rodziny Podarzewskich i w części do Przysieckich, a w 18. stuleciu do właściciela Skoków – Wincentego Świniarskiego. Później miejscowość wchodziła w skład dóbr roszkowskich Konstantego Dziembowskiego – ziemianina, uczestnika powstania styczniowego i posła na Sejm Pruski.

Październik 1831 tragicznie zapisał się w dziejach Rakojad ze względu na zarazę, która zabrała wielu mieszkańców wsi. Byli to: Gramza, Butkowa, Kantak, Wiśniewska, rodziny Labczyńskich i Krzyckich (Kryckich).

We wsi mieszkał Kazimierz Jankowski – organizator i przywódca strajku dzieci skockich, czynnie stawiających opór niemieckiemu zaborcy w 1906, kiedy to przez tydzień w murach skockiej szkoły – mimo stosowanych wobec nich surowych represji – strajkowały przeciwko przymusowej nauce religii w języku niemieckim.

W okresie międzywojennym, do wybuchu II wojny światowej, Rakojady stanowiły własność Stefana Dziembowskiego, który otrzymał je w posagu od swojego ojca, Czesława. Nowy właściciel w 1926 wybudował istniejący do dziś jednopiętrowy dwór z czterospadowym dachem. Nad środkową częścią frontowej fasady znajduje się trójkątny szczyt, a do wnętrza wiedzie murowany ganek z sześcioma kolumnami, podtrzymującymi taras na piętrze. Przez całą okupację mieszkał tu zarządzający majątkiem Niemiec Grabe. Po jej zakończeniu – w wyniku działań Agencji Rolnej Skarbu Państwa – dokonano parcelacji wsi.

Po wojnie pałac przeznaczono na mieszkania i następnie na biuro RSP. W latach 70. XX w. mieścił się tu sklep przemysłowo-spożywczy Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” Skoki. Z prawej strony wejścia – „doklejono” przybudówkę (magazyn sklepu), zaburzającą pierwotny wygląd budynku.

W połowie 1950 powstał tu pierwszy w powiecie wągrowieckim „Rolniczy Zespół Wytwórczy II typu” nazwany następnie Rolniczą Spółdzielnią Produkcyjną „Sprawiedliwość”. Na przewodniczącego Zarządu wybrano Antoniego Kulińskiego, a członkami tegoż Zarządu zostali Franciszek Szymkowiak i Stanisław Wojtkowiak. Do spółdzielni przystąpiło 90% chłopów, wnosząc 152,98 ha gruntów, w tym 146,58 ziemi ornej oraz inwentarz i sprzęt rolniczy. Spółdzielnia zajmowała się produkcją roślinną i zwierzęcą. W latach 60. XX w. dla jej pracowników wybudowano czterorodzinny blok mieszkalny. W 1971 w wyniku reorganizacji doszło do trwającego 26 lat scalenia RSP Rakojady z RSP Lechlin. W Rakojadach powstały wówczas kolejne dwa bloki pracownicze oraz chlewnia macior. RSP kierowali kolejno prezesi: Antoni Kuliński, Franciszek Wiśniewski, Teofil Stefański, Józef Stankowski, Andrzej Mizgajski, Stanisław Matuszak, Roman Łagodziński i ponownie Andrzej Mizgajski.

Likwidacja spółdzielni nastąpiła w 2001 i oficjalnie wypisana z rejestru sądowego w 2002. Pałac i zabudowania gospodarcze, grunty orne oraz łąki zostały sprywatyzowane. Społeczność Rakojad reprezentowali sołtysi, m.in. Józef Stankowski, Teofil Stefański, Edmund Lehmann, Mirosław Guzek i aktualnie Ryszard Radzymiński.

Dzięki działalności władz samorządowych w latach 1990-2014 wieś wzbogaciła się

o sieć wodociągową i plac zabaw dla dzieci.

Iwona Migasiewicz

Pod względem atrakcyjności turystycznej Rakojady leżą w niedalekiej odległości od głównych szlaków przebiegających przez Gminę Skoki. Należą do nich Cysterski Szlak Rowerowy w Północnej Wielkopolsce (CSR), kulturowy Szlak Kościołów Drewnianych wokół Puszczy Zielonka (SKD) oraz łącznikowy szlak rowerowy w systemie szlaków rowerowych „Puszczy Zielonka” o nazwie R9 biegnący przez cały teren Gminy Skoki.

Rakojady położone są w bliskiej odległości od stawów rybnych w Skokach, niezwykle malowniczego i ciekawego przyrodniczo obszaru nadającego się zarówno do turystyki pieszej jak i rowerowej.