W niedzielę, 26 grudnia br. przy pamiątkowej tablicy poświęconej Powstańcom Wielkopolskim odbyła się kameralna uroczystość z okazji 92. rocznicy wybuchu powstania. Następnie wszyscy zgromadzeni: poczty sztandarowe, delegacje skockich organizacji i stowarzyszeń oraz przedstawiciele władz samorządowych, mieszkańcy naszego miasta i ich goście udali się do kościoła na mszę św., podczas której prezes Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Skoki – Krzysztof Jachna wygłosił okolicznościowe przemówienie. Oto jego treść:
„Ideą przewodnią starań podjętych przed kilku laty była chęć ochrony miejsc pochówku powstańców wielkopolskich z Ziemi Skockiej, a więc powstańczych grobów, jakie zachowały się do naszych czasów. Dzięki przeprowadzonym poszukiwaniom 27 grudnia 2003 r. w dniu 85. rocznicy wybuchu powstania mogliśmy modlić się po raz pierwszy przed wejściem na cmentarz parafialny, gdzie na pamiątkowej tablicy widnieją nazwiska powstańców wielkopolskich. Są wśród nich:
Jan Białożyński | Franciszek Jerzak | Ludwik Ranke |
Franciszek Błoch | Jan Kaczmarek | Jan Rajewski |
Leopold Brajewski | Karol Kiełczewski | Aleksander Ratajczak |
Franciszek Bromberek | Stanisław Kiełczewski | Marian Skwierzyński |
Franciszek Brożyński | Antoni Kubacki | Stanisław Stachowiak |
Marian Cugeher | Franciszek Kujawa | Antoni Surdyk |
Bronisław Czerwiński | Piotr Kurczewski | Jan Szcześniak |
Bronisław Ey | Bolesław Lisiecki | Czesław Śliwiński |
Franciszek Glinkiewicz | Edmund Maćkowiak | Stefan Ślósarczyk |
Władysław Gościński | Jan Maćkowiak | Leon Walter |
Władysław Graczyk | Jerzy Matelski | Jan Wilczyński |
Władysław Groszak | Jan Michalski | Walenty Wiśniewski |
Leon Grześkowiak | Ludwik Promiński | Franciszek Witkowski |
Antoni Jarzembowski | Franciszek Radziński | Walenty Żelazny |
Do wykazu dodaliśmy nazwiska powstańców: Brunona Klewenhagena i Andrzeja Kłosowskiego, którzy zginęli w hitlerowskich obozach zagłady.
Dzięki tablicy pamiątkowej nasz cmentarz stać się mógł symbolicznym miejscem spoczynku tych bohaterów.
Tablica pamiątkowa z 2003 r. zainspirowała mieszkańców Skoków do sięgnięcia głębej w zakamarki rodzinnej i sąsiedzkiej pamięci. Spontaniczny, obywatelski ruch, jakiego byliśmy świadkami w kilku ostatnich latach spowodował, że 27 XII 2008 r. odsłoniliśmy tablicę, na której znalazły się również inne nazwiska uczestników powstania wielkopolskiego pochodzących z naszej ziemi czy też związanych w inny sposób z naszym miastem. Byli nimi:
Tomasz Augustyniak | Stefan Baranowski | Alojzy Boras |
Ludwik Cibail | Wiktor Daniel | por. Stefan Dziembowski |
Stefan Fugiński | Bolesław Gepert | Piotr Gruszka |
Antoni Grzechowiak | Edmund Jeszke | Wiktor Kiełczewski |
Henryk Kłosowski | Jan Kurczewski | Zygmunt Leszczyński |
Henryk Lowak | Stanisław Maćkowiak | Bolesław Napierała |
Stanisław Pawlaczyk | Mieczysław Pilaczyński | Franciszek Pruchniewski |
Stanisław Przykucki | Stanisław Sobkowiak | Stefan Stachowiak |
Józef Starszak | Jan Starzyński | Antoni Stefaniak |
Stanisław Szeręgowski | Marcin Walczak | ks.proboszcz Tymoteusz Zoch |
Wawrzyn Żak |
a także powstańcy:
Stefan Kiełczewskippłk | dypl. Józef Skrzydlewski | Mieczysław Jan Stroiński |
Władysław Witt | Stanisław Zając |
których przywołują do naszej zbiorowej pamięci ich krewni zamieszkujący dziś Skoki.
Przez cały 2009 r. wszyscy Państwo byli świadkami starań towarzyszących odnalezieniu historycznego sztandaru, z którym grupa mieszkańców Skoków w 1918 r. wyruszyła na powstańcze szlaki. Sztandar z białym, wielkopolskim orłem w koronie został odrestaurowany oraz uzupełniony o drzewce, puszkę z orłem wielkopolskim, wstęgi z kokardą – rok temu ks.proboszcz Karol Kaczor oraz ks.Bronisław Sobkowiak dokonali powtórnego, uroczystego poświęcenia tego sztandaru.
Mijający, 2010 rok, przyniósł dostęp do nowych danych źródłowych, poszerzających naszą wiedzę o udziale skoczan w powstaniu wielkopolskim. Dzięki temu lista pochodzących ze Skoków i okolic naszego miasta lub związanych rodzinnie ze Skokami uczestników powstania wielkopolskiego może być uzupełniona o kolejne osoby. Są to:
Franciszek Czerwiński z Brzeźna,
Walerian Daniel, pochowany w Janowcu,
Jan Gołembowski ze Sławicy,
Ludwik Groszkowski,
Wincenty Gust z Potrzanowa,
Józef Kłos z Brzeźna,
Szczepan Kłos z Brzeźna,
Antoni Kołpowski,
Tadeusz Kołpowski,
Stanisław Krakowski z Brzeźna,
Kazimierz Krzymiński ze Sławicy,
Jan Kurczewski,
Zygmunt Leszczyński,
Wiktor Ludkowski,
Antoni Olszewski,
Jan Perek ze Sławicy,
Józef Polowski ze Sławicy,
Józef Prusakiewicz z Włókien,
Ignacy Wegner,
Walenty Winkowski z Włókien,
Walenty Witkowski z Brzeźna,
Szczepan Witkowski z Włókien,
Marcin Witt z Potrzanowa,
Walenty Woźniak.
Pragnę wyrazić nadzieję, że wśród naszych – skockich powstańców należne miejsce w pamięci dziś żyjących obywateli tego miasta znajduje również – pochowany na cmentarzu w Miłostowie, powstaniec z Ziemi Gostyńskiej, skoczanin w wyboru – Jan Smektała, który jako burmistrz poświęcił naszemu miastu najważniejsze 20 lat swego życia.
Dziś, w przeddzień kolejnej rocznicy wybuchu powstania przed przyjściem do kościoła spotkaliśmy się ponownie przed pamiątkowymi tablicami powstańczymi. Przy honorowej asyście pocztów sztandarowych skockich stowarzyszeń i organizacji w osobisty, w tym roku z założenia wyciszony i bardziej indywidualny sposób, pragnęliśmy w atmosferze tego szczególnego dla każdego mieszkańca Skoków miejsca odszukać ducha wspólnego losu z bliskimi nam ludźmi, których ziemska droga dobiegła już końca.
Za chwilę, podczas mszy św. będziemy mieli możliwość ofiarować naszym skockim bohaterom – uczestnikom powstania wielkopolskiego modlitwę wspólnoty, jaką dzięki czynowi powstańców w 1918 -19 roku mieliśmy się stać. Jeśli – po latach – odnajdziemy w sobie poczucie źródła takiej wspólnoty, to może również i refleksję, że podstawą wspólnego życia w tym mieście i wartościowego w nim dzieła, a zarazem najważniejszym jego elementem, są ludzie, mieszkańcy Skoków. O tych, którzy odeszli – nie zapominajmy.”