Unia Europejska
Poniedziałek 17 września 2018 wpisał się w historię Skoków doniosłym wydarzeniem, jakim było odsłonięcie pomnika upamiętniającego miejscowy cmentarz żydowski. Na zaproszenie burmistrza Tadeusza Kłosa przybyli dostojni goście: Naczelny Rabin Polski-Michael Schudrich, ks. abp senior-Henryk Muszyński, rabin Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie-Oriel Zaretsky, konsul generalny Federacji Rosyjskiej-Ivan Kosonogov, w imieniu Wojewody Wielkopolskiego-dyrektor Gabinetu Wojewody Michał Dembiński, Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków-Jolanta Goszczyńska, wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego-Wojciech Jankowiak, w imieniu Starosty Poznańskiego-członek Zarządu Powiatu Poznańskiego Piotr Zalewski, Starosta Wągrowiecki-Tomasz Kranc, wiceprezes Zarządu Okręgu Poznań Światowego Związku Żołnierzy AK-Henryk Józefowski, wiceprzewodnicząca Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP-Alicja Kobus, autor projektu pomnika-prof. dr hab. Janusz Marciniak wraz z małżonką, Rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu-prof. dr hab. Wojciech Hora, dziekan dekanatu goślińskiego-ks. Sławomir Jessa, proboszcz parafii pw. św. Mikołaja Biskupa w Skokach-ks. Karol Kaczor, radni Rady Powiatu Wągrowieckiego oraz Rady Miejskiej Gminy Skoki, wójt Gminy Mieścisko-Andrzej Banaszyński wraz z przewodniczącą Rady Elżbietą Kapczyńską, prezes Iwona Migasiewicz wraz z członkami Towarzystwa Miłośników Miasta Skoki i Ziemi Skockiej (TMMSiZS), poczty sztandarowe i reprezentanci miejscowych szkół, organizacji i stowarzyszeń oraz mieszkańcy, przyjaciele i sympatycy Skoków.
Uroczystość rozpoczęła się o godzinie 13.00 w sali Urzędu Miasta i Gminy Skoki. W imieniu gospodarza uroczystości dostojnych gości powitał prowadzący spotkanie Artur Pokorzyński.
Jako pierwszy zabrał głos burmistrz Tadeusz Kłos, inicjator upamiętnienia cmentarza, dziękując gościom za obecność w tym ważnym dla miasta i gminy dniu. Podziękowania skierował również do osób zaangażowanych w realizację budowy pomnika. Podzielił się też osobistym wspomnieniem z czasów, kiedy na skockim kirkucie próbowano urządzić miejski park.
Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, zwracając się do zebranych, zwrócił uwagę, że uroczystość w Skokach przypadła na czas pomiędzy bardzo ważnymi dla judaizmu świętami- rozpoczętym właśnie nowym rokiem żydowskim Rosz ha-Szana 5777, a dniem pojednania i pokuty Jom Kipur. Na zakończenie swojego wystąpienia stwierdził, iż w Skokach pokazano, że nawet to, co wydawać by się mogło niemożliwe, stało się możliwe. Cmentarz żydowski został upamiętniony.
Ksiądz senior abp Henryk Muszyński, odczytał list od Prymasa Polski ks. abpa Wojciecha Polaka.
W swojej wypowiedzi odwołał się do słów papieża Polaka św. Jana Pawła II, który podczas wizyty w Kaliszu (1997) powiedział: „…O (…) wspólnej przeszłości mówią również cmentarze żydowskie, których jest wiele na polskiej ziemi. (…) Są to miejsca o szczególnie głębokiej wymowie duchowej, eschatologicznej i historycznej zarazem. Niech te miejsca łączą Polaków i Żydów, bo przecież wspólnie czekamy dnia Sądu i Zmartwychwstania.(…)”
Słowa wdzięczności skierowała do burmistrza i radnych miejskich Alicja Kobus, podkreślając serdeczną i owocną współpracę przy realizacji tego przedsięwzięcia.
Głos zabrali również: Michał Dembiński, Wojciech Jankowiak, Ivan Kosonogov, Wojciech Hora i ks. Karol Kaczor.
Kolejnym punktem programu był odczyt pt. „Ślady historii Żydów w Skokach”. Na podstawie dokumentów, literatury i relacji naocznych świadków przygotowała go i wygłosiła prezes TMMSiZS Iwona Migasiewicz.
Symbolikę pomnika objaśnił jego twórca prof. Janusz Marciniak, mówiąc: „Betonowa gwiazda Dawida wypełniona kamieniami to symbol pamięci o ludziach pochowanych na tym cmentarzu. Pomnik ma prostą formę. Chciałabym, aby miał dobry wpływ na myśli ludzi odwiedzających cmentarz oraz uzmysławiał im, że dla wyznawców judaizmu cmentarz jest miejscem świętym. Pomnik podkreśla memoratywny charakter tego miejsca i znaczenie pamięci dla zachowania pamięci między żywymi i zmarłymi”.
Zebrani w sali mogli też obejrzeć miniwystawę wykonaną przez Małgorzatę Zaganiaczyk z materiałów, które posiada TMMSiZS.
Drugą część uroczystości zorganizowano na cmentarzu, dokąd w asyście pocztów sztandarowych udali się uczestnicy tego wydarzenia. Tam zgromadzili się również mieszkańcy naszego miasta. Na początku rabini odśpiewali kadisz-modlitwę za zmarłych, a dziekan odczytał Psalm 130. Następnie uczniowie Szkoły Podstawowej w Skokach przygotowani przez Dorotę Mrozińską odczytali 138 znanych nazwisk osób pochowanych na tym cmentarzu. Po apelu pamięci uczniowie, zgodnie z tradycją obowiązującą w judaizmie, położyli na pomniku kamyki i znicze. Podobnie uczynili pozostali, w tym członkowie poznańskiej gminy żydowskiej. Złożono też kwiaty.
W pamięci obecnych na uroczystości zostanie z pewnością wiele obrazów, myśli, wrażeń i słów, które wywołała ta niecodzienna uroczystość. Pamiątką tego wydarzenia jest również okolicznościowa publikacja, w której zamieszczono wypowiedzi kilku osób, między innymi prof. Krzysztofa Wodiczki, dyrektora programu Sztuka, Projektowanie i Domena Publiczna, Graduate School of Design, Harvard Univeristy, który powiedział: „Jestem głęboko wzruszony, moralnie wzmocniony i jednocześnie pełen uznania dla mieszkańców Skoków, władz miasta, artysty i wszystkich twórców pomnika- za tak symbolicznie wymowny i piękny w swojej etycznej świadomości i przesłaniu akt i czyn pamięci (…)” .
Niebawem film o historii Żydów skockich
galeria zdjęć z uroczystości:
